Alzheimer hastalığı, beyindeki nöronları öldüren amiloid beta ve tau proteinlerinin olağandışı birikimi ile karakterize bir hastalıktır. Bu proteinler beyinde kümelenir ve hafıza kaybı, bilişsel bozukluk ve davranış değişiklikleri üzere semptomlara neden olur. Alzheimer hastalığına kesin bir tedavi bulunmamakta ve tesirleri geri döndürülememektedir.
Bu nedenle Alzheimer hastalığını mümkün olduğunca erken tespit etmek çok değerlidir. Erken teşhis, hastaların ve bakıcılarının hastalığa hazırlanmasına, tedavi seçeneklerini değerlendirmesine ve yaşam kalitesini arttırmasına yardımcı olabilir. Lakin Alzheimer hastalığını erkenden teşhis etmek için sağlam ve kolay bir usul yoktu, en azından şimdiye kadar. Çoklukla beyin taramaları, bilişsel testler ve omurilik sıvısı örnekleri üzere karmaşık ve kıymetli yollar gerekiyordu.
Bu kolay kan testi, Alzheimer hastalığını 10 yıl erkenden tespit edebiliyor
İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nden araştırmacılar, kan sirkülasyonundaki bir şeker molekülünü Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirdiler. Bu molekül, bisekte N-asetilglukozamin ismi verilen bir glukan molekülüdür. Glukanlar, şeker moleküllerinden oluşan yapılar olup, proteinlerin yüzeyinde bulunuyor ve fonksiyonlarını etkiliyor.
Araştırmacılar, İsveç Ulusal Yaşlanma ve Bakım Araştırması (SNAC-K) kapsamında 233 kişinin datalarını incelediler. Orjinal bilgiler 2001-2004 yılları ortasında toplanmış ve iştirakçilerin yaşlarına nazaran belirlenen aralıklarla 17 yıl boyunca takip edilmiş. Kanlarında glukan ve tau düzeyleri eşleşen bireylerin Alzheimer tipi demans geliştirme mümkünlüğü iki katından fazla olduğu görülmüş.
Bu temas daha evvel omurilikteki serebrospinal sıvıda görülmüştü fakat kan testleri yapmak çok daha kolaydır. Şayet bu bulgular bir Alzheimer tarama testine dönüşürse, araştırmacılar öteki kriterler de eklemek istiyorlar. Örneğin, Alzheimer hastalığı geliştirme riski ile alakalı olan APOE4 genine bakmak gibi.
Ayrıca, kan glikan ve tau seviyelerini, risk geni APOE4’ü ve bir hafıza testini hesaba katan kolay bir istatistiksel modelin, hafıza kaybı üzere semptomlar ortaya çıkmadan neredeyse on yıl evvel Alzheimer hastalığını %80’lik bir güvenilirlikle iddia etmek için kullanılabileceğini kanıtlıyor bu buluş.
