Aynalardan ve kendi imgelerinden nefret etme eğilimi gösteren beşerler, ne yazık ki o denli bir noktaya geliyor ki aynada gördükleri yansımalarını adeta bir canavara benzetiyorlar.
İlk olarak, beden dismorfik bozukluğunu daha ayrıntılı öğrendikten sonra, bahisle ilgili yapılan araştırmadaki deneklerin aynadaki imajlarıyla ve kendileriyle ilgili söyledikleri şaşkınlık verici sözlere bakalım.
Vücut dismorfik bozukluğuna sahip şahıslar, yakışıksız olduklarına inanırlar ve görünüşlerini saplantı hâline getirirler.
Beden dismorfik bozukluğu, bireyin kendi görünüşünde “kusur” olarak gördüğü noktaları saplantı hâline getirmesidir. Bu bozukluğa sahip bireyler, biçimsiz yahut berbat olduklarına inanırlar.
Hâl bu türlü olunca, görünüşlerinde algıladıkları yahut hayal ettikleri kusurlara takıntılı olurlar. Bu saplantı, “bozukluk” düzeyine ulaşacak kadar yoğundur. Bazen aynanın karşısında kendilerine bakarak saatlerini geçirebilirler.
Aynalardan nefret etseler de onlardan uzak kalamıyorlardı.
İngiltere’nin City Üniversitesinden araştırmacılar, vücut dismorfik bozukluğuna sahip hastalarla yaptıkları röportajlardan, bilhassa de aynalara karşı hissettiklerinden modüller paylaşmışlardı.
Hepsi aynalardan nefret ediyordu. Kimileri onları çeşitli küfürlerle nitelendirirken bazıları “Her yerde olmalarına artık dayanamıyorum.” diyordu lakin kendilerini aynaya bakmaktan alıkoyamıyorlardı.
Vücut dismorfik bozukluğuna sahip 10 bireyle bir röportaj gerçekleştirildi.
Beden dismorfik bozukluğuna sahip 10 kişilik bir kümeyle yapılan röportajda ortaya enteresan sonuçlar çıktı. Elbette 10 kişi çok az bir sayı. Bu yüzden bozuklukla ilgili genellemeler yapmaktan kaçınılmalı.
Hâlâ konuyla ilgili yapılacak çok daha fazla araştırmaya muhtaçlık var lakin yapılan bu röportajdaki kimi iştirakçilerin anlattıkları sahiden yürek burkucu olduğu kadar da hayret verici.
Katılımcı 1:
Bir canavara benziyorum. Kendimi bir nevi insan hissetmiyorum. Bazen hakikaten bu türlü hissediyorum. Hasta görünüyorum. Tıpkı, insanların uydurdukları sinemalardaki gibi. Hastalıktan inlemem gerekiyormuş üzere hissediyorum.
Katılımcı 2:
Bir defasında aynada 11 saat kendime baktım. Aynaya baktığımda orada gördüğüm manzarayla barışana kadar bakmaya devam ederim. Bazen bu, herkesin yapacağı üzere, birkaç dakika sürebilir. Dışarı çıkıp birinin beni görmesine müsaade verecek kadar yeterli hissettiğim bir noktaya gelmeye çalışırım.
Ancak ben o aynanın karşısında ne kadar uzun mühlet kalırsam, her şey o kadar kötüleşiyor. Ve bu müddet zarfında sıkışıp kaldığımda hiçbir şey yapamam, seçim yapamam. Biri gelip bana yardım etmeye kalkarsa kapıyı açmak için yürüyemem, bir şey yiyemem, içemem yahut tuvalete gidemem. Büsbütün orada sıkışıp kalırım.
Katılımcı 3:
Herkes, herkes hoş. Yalnızca ben çirkinmişim üzere hissediyorum. “Ağaç adam” yahut “fil adam” ile tıpkı klasmanda olduğumu hissediyorum. Herkesten daha aşağıdayım. Ucube gösterilerinde yer almalıyım. Sinemalardaki büyük ve şişman kişi ben olmalıyım.
Katılımcı 4:
Size neden bu kadar sık aynaya bakmam gerektiğini gerçekten açıklayamıyorum. Bir gün, kaç kere aynaya baktığımı saymaya çalıştım ve hatırladığım en son sayı 68’di. O denli vakitlerde, meskenden çıkmayı bile düşünmüyorum.
Katılımcı 5:
Aynalar yoksa kendimi biraz eksik hissediyorum. Kendimi hakikaten bir cins bağımlı üzere hissediyorum. Tıpkı, sabahları birinci yapılan şey üzere; aynaya bakmam gerektiğini hissediyorum. Biriyle konuşmayı aklımın ucundan bile geçiremezdim. İşte bu yüzden, beşerlerle alaka kurma fikriyle uğraş ediyorum.
Toplumun bize dayattığı ve bizim de farkında olmadan bu çarkın bir kesimi olduğumuz “gerçekçi olmayan standart hoşluk algısı” önemli boyutta tesirlere sahip.
Yukarıdaki örneklerde gördüğünüz üzere, vücut dismorfik bozukluğuna sahip bireyler, her günlerini acı ve çaba içinde geçiriyorlar. Onları bu duruma gelecek kadar neyin itmiş olabileceği bilinmez fakat insanların dış görünüşleriyle ilgili iyi niyetli bile olsa yorumlar yapmaktan kaçınmamız gerekiyor.
Kendi yarattığımız standart hoşluk algısı, ne yazık ki birçoğumuzun kendimizi yakışıksız hissetmesine ve buna bağlı olarak psikolojimizin etkilenmesine sebep oluyor. Aslında her insan, eşsiz ve biricik bir hoşluğa sahiptir. Gerçekçi olmayan hoşluk standartlarına bağlı kalmayı bıraktığımızda kendimizi çok daha uygun hissedeceğimiz aşikâr.
