Shadow & Bone’u (Gölge ve Kemik) gereğince övdüm incelemede, bence bunda muhakkak bu röportajın ve kitaplarının uyarlamasından bahsederken gözleri parlayan müellif Leigh Bardugo’nun da büyük hissesi var.
Bir uyarlama yapmak kolay iş değil. Evet, sağımız solumuz uyarlama doldu tahminen lakin bu biraz da bir şeyleri diziye ya da sinemaya hakkıyla uyarlayabilmenin ne kadar güç olduğunun altını çiziyor. Bir küme gazeteci ve muharrir, serinin müellifi Leigh Bardugo ve dizi sorumlusu Eric Heisserer’la oturup Shadow & Bone nedir ne değildir birkaç soru sorma fırsatı bulduk. Neden iki seri bir ortaya gelip tek kıssa oldu, Ravka neresi, neden Çarlık Rusyası…?
Onlar da anlattılar.
(Not: Toplantının ortasında kedim Meci’nin kadraja girmesi Eric Heisserer’in çok güzeline gitti. Keşke görüntüsünü alıp gönderselerdi, vallahi röportajın en çok paylaşmak istediğim kısmı orasıydı.)
LB: Leigh Bardugo (yazar) – EH: Eric Heisserer (dizi sorumlusu)
– Kitaplara aşina olmayan seyirciler için bize Shadow & Bone’un dünyasını biraz özetleyebilir misin Leigh?
LB: Shadow & Bone, Ravka isminde, Çarlık Rusyası’ndan esinlenen bir ülkede geçiyor. Ve bu ülke içi canavarlarla dolu ismi The Fold olan bir karanlık tarafından ikiye bölünmüş durumda. Ravka’nın etrafı düşman ülkelerle ve savaşla çevrili; bu sebepten, ülkenin başka ucuna ulaşmak için bu karanlığın içinden geçmek gerekiyor. Bu misyon de ekseriyetle genç ve donanımsız askerlere veriliyor.
Alina Starkov’da bu askerlerden biri, orduda haritacı olarak misyon yapıyor, kıymetli bir rütbesi yok. Ve The Fold’un içinden geçerken bölüğü akına uğrayınca çok büyük bir güce sahip olduğu ortaya çıkıyor. Kısaca özetlemek gerekirse, kıssa işte bu türlü.
– Fantastik kıssalarda ekseriyetle ortaçağı ve Orta Avrupa’yı andıran dünyalara alışkınız. Sanki Shadow & Bone’u kurgularken Rusya’dan esinleneceğini bilerek mi yazmaya başlamıştın yoksa bunda sonradan mı karar kıldın?
LB: Kurgulamak istediğim kıssanın “Savaş alanında büyü ve silahlar karşılaşsaydı ne olurdu?” sorusunu sormasını istediğimi, 1800’lerin ortalarında ya da sonlarında geçen bir kıssa yazmak istediğimi biliyordum. Çarlık Rusyası benim için çok elverişli bir periyottu. Slavik kültürlerin tesirine gelecek olursak, fantastik edebiyatın o klasik İngiliz ortaçağ havasından sıyrılmak istediğimi de biliyordum Antalya escort
fakat bunun yanı sıra Shadow & Bone’daki temalar da; güçlü ve yoksul bölümler ortasındaki ayrım, endüstrileşememiş, bir bakıma etrafından geri kalmış bir toplum üzere; bu kültürle yorumlanmaya çok uygundu.
– Neden dizi için iki kitap serisini birleştirmeyi seçtiniz sanki? Örneğin neden Grishaverse serisi için bir dizi, Kargalar Meclisi serisi için ikinci bir uyarlama yapmayı tercih etmediniz?
LB: Sanırım bu işin altından kalkabileceğimizi düşündük. Hem serinin halihazırda hayranı olan okurlara da yeni bir şey vermiş olmak istedik. Shadow & Bone bir “seçilmiş kişi” kıssası; Kargalar Meclisi ise tam bilakis dünyanın gözden çıkarılabilir gördüğü, önemli alın yazıları olmayan, kraliyet soyundan gelmeyen, rastgele bir halde seçilmiş olmayanların kıssası. Lakin iki öykünün de ortak bir noktası var: Aidiyet duygusu; ilişkin olduğun yeri ve insanları bulabilmek. Bu yüzden aslında iki seriyi birleştirmek, kimi zorlukları olduysa da, bize çok doğal göründü.
EH: Ayrıyeten ben de şunu eklemek isterim ki, şayet bu karakterleri baştan tanıtmasaydık ileride ilişkili bir uyarlama yapma bahtımız pek olmazdı. Seyircilerin bu karakterleri iş başında görmesi gerek. Evet, kimi karakterlerin ilerleyen vakitlerde kendi yollarına gitmeleri ihtimali hala var. Lakin ben öncelikle seyircilerin onlarla tanışmalarını istedim.
– Kontaklı olarak, şunu da sormak isterim. Neden iki seriyi olaylar birebir anda yaşanıyor olacak formda uyarladınız? Kitaplar birbirleriyle bu formda temaslı değil zira.
EH: Birinci olarak; Shadow & Bone tarafında ana karakterler varmış, Kargalar Meclisi tarafındaki karakterler de ikinci plandaymış üzere dursun istemedik. O nedenle Kargalar Meclisi’ni diziye yedirirken bir nevi kitabın kıssasından evvel neler olmuş olabileceğini kurgulayıp iki öyküyü birebir vakte çektik. Ayrıyeten şayet farklı tarihlerde geçen kıssaları tıpkı anda vermeye çalışırsak bunun izleyici açısından çok fazla beyin jimnastiği gerektireceğini düşündük. O denli olsun istemedik.
LB: Evet, kitaplardaki öykünün kurallarını yıkmadan evvel dizinin kurallarının ne olduğuna karar vermemiz gerekiyordu. İkisini bir ortada yürütmeye çalışmak çok şiddetli olurdu.
– Size daima merak ettiğin bir şeyi sormak istiyorum. Sanki bir kitabı diziye uyarlamak nasıl bir şey? Zorlukları neler?
EH: Artık bu o kadar sıkıntı bir iş ki her türlü dertten Antalya escort bayan
bahsetmeye çalışsak herhalde önümüzdeki bir saat yalnızca bundan bahsetmemiz gerekir. Fakat bence bir uyarlamaya başlarken şöyle değişik bir yaklaşım izlemek daha hakikat: Fırsata çevirebileceğimiz şeyler neler? Zira zorluklar her halükarda olacak.
Örneğin Shadow & Bone’un birinci tekil şahıs olarak yazılması bizim için bir artıydı. Alina bir yerdeyken başka karakterlerin neler yapıyor olduklarını kendimizce kurgulayabilmemizi sağlıyordu. Ayrıyeten çok yetenekli bir çok şahısla çalışıyoruz; örneğin kostüm tasarımcımız Wendy. Kitaplardaki öyküyü, kıyafet ve yer betimlemelerini alıp üstüne kendi deneyimlerini koyuyorlar, “Aa! Bakın bu dizayn aklıma daha evvel yaptığım şu işi getirdi,” üzere. Bu fikirlere ve deneyimlere kulak vermek de uyarlama dünyasını yaratırken çok kıymetli.
– Eric, sen Shadow & Bone serisini dizi işine kalkışmadan evvel okumuştun. Sanki Leigh ile aranızda anlaşamadığınız yerler oldu mu? Kimi sahneleri ya da karakterleri nasıl yansıtacağınızla ilgili mesela?
ER: Elbette! Bir sürü şey hakkında fikir ayrılığına düştük. Bunu muhakkak sahneleri örnek vermeden nasıl anlatabilirim bilmiyorum. Lakin sanırım en değişik öyküler, olaylar ikimizin de öngöremediği yerlere gittiğinde oldu. Bazen olaylar ikimizin de “Vay be, bu hiç aklıma gelmemişti,” dediği yerlere gitti lakin bu yeni fikirler seriye çok uygun ahenk sağlıyordu. Bizde o fikirleri kullanmayı yeğledik.
– Pekala ya kitaplarda hiç karşılaşmamış karakterlerin diyaloglarını yazmak nasıl bir şeydi?
EH: Artık buna bir hayran karşılığı bir de üretimci karşılığı verebilirim, hangisini istersin? Lakin eninde sonunda yapmaya çalıştığımız şey karakterlere sadık kalmaktı. Elbette iş olaylara gelince biraz yaratıcılığımızı kullanmamız gerekti ancak karakterlerin alışık olduğumuz tutum ve davranışlarından taviz vermemeye çalıştık.
LB: Spoiler vermeden bu soruya yanıt vermek nitekim çok güç lakin ben ortaya çıkan şeyi çok beğendiğimi söylemeliyim. Zira kitaplar yazılıp bitmiş durumda. “Acaba” denebilecek bir yerleri yok. Eric ve muharrirleri o kapalı kapıların hepsini yine açıp, olaylar ve karakterler karşısında “acaba” deme fırsatını buldular. Ve bence çok yeterli bir iş çıkardılar.
– Leigh, yarattığın dünyanın hayat bulmasını seyretmek nasıl bir his?
LB: Şey, çılgıncaydı. Daha evvel hiç bir dizi ya da sinema setinde bulunmamıştım. Birinci başta bunun ne kadar büyük bir iş olacağını anlayabildiğimi Escort Antalya düşünmüyorum; bir sette beş – on kişi, tahminen bir makyöz falan olacağını hayal etmiştim. Budapeşte’deki sete varıp da bu diziyi gerçekleştirmek için ne kadar çok insanın bir ortaya gelmesi gerektiğini; setleri, kostüm tasarımcımız Wendy’nin (Wendy Patridge) odasındaki onlarca sanat olağanüstüsü kostümü görmek nitekim nefes kesiciydi.
Ve sahiden, serinin birinci kısmını bitmiş görene kadar fantastik bir seriyi dizi haline getirmenin ne derece büyük bir iş olduğunu tam olarak kavrayamamıştım. Şahaneydi.
– Dizi için özel olarak yaratılmış bir Ravka lisanı var. Bu lisanı yaratmak için Game of Thrones için Dothraki lisanını yaratan David J. Peterson’la birlikte çalışmışsınız. Bir lisan yaratmak nasıl bir şeydi?
LB: Ben büyük bir Game of Thrones hayranıyım. David’le de şimdi ben basılı bir müellif bile değilken, Dothraki üzerine konuştuğu bir panelde tanışmıştık. Ve o vakitten beri de arkadaş kaldık. Evvelce beri bir gün benim de bir kitap uyarlamam olursa onun üzerinde çalışacağı konusunda şakalaşırdık. Çok eğlenceli bir iş birliğiydi. Elbette benim kitapları yazarken aldığım kimi kararların değiştirilmesi gerekti ancak benim başımdaki lisan fikrine sadık kalmak için elinden geleni yaptı.
Maalesef dizide o kadar da sık konuşulduğunu duymuyoruz lakin Ravka dışında Kirche ve Fjerdan lisanlarını de geliştirdi. Nitekim serinin dünyasına en sadık kalacak, en yeterli biçimde ahenk sağlayacak lisanları yaratmak konusunda çok çalıştı. Bu sözler kullanmaktan daima çekinirim lakin nitekim bir hayalin gerçekleşmesi üzereydi.
– Pekala ya yarattığın karakterleri karşında görmek nasıl bir his? Bilhassa Ben ve Freddy’nin çok güzel oyuncu seçimleri olduğunu düşünüyorum.
LB: Açıkçası başımdaki karakterlere oyuncu bulma fikri başta çok korkutucuydu. Fakat sonuç itibariyle eksiksiz görünen karakteri bulma fikrinden vazgeçip, karakterin ruhunu yansıtabilecek oyuncuyu bulmamız gerekiyordu. Evet, Ben ve Freddy nitekim çok güzeller lakin birebir vakitte da karakterlerinin ruhunu nitekim çok uygun yansıtıyorlar.
Örneğin Ben çok kolay karikatürize görünebilecek bir karaktere oyunculuğuyla inanılmaz bir yük katıyor. Sahiden çok yetenekli oyunculara gereksinimimiz vardı ve onları bulduk, bu mevzuda çok şanslıyız. Benim bile başımda karakterleri nasıl canlandırdığımı etkilemeye başladılar.
– Shadow & Bone’u izlerken Ravka’nın ve etrafındaki ülkelerin ortasındaki politik tansiyonun ve ırkçılığın ne kadar net ortaya konduğunu gördüğümde nitekim şaşırdım. Bu tansiyonu açıkça anlatma fikrinizden biraz bahseder misiniz?
LB: Açıkçası ırkçılık hakkında bir öykü anlatmak için yola çıktığımızı düşünmüyorum. Ama anlattığımız kıssayı de dürüstçe anlatmak istedik. Ve şayet savaşan uluslar ve şaibeli ülke hudutları üzerinden ilerleyen bir öykü anlatacaksanız bu çeşit bir savaşın ortaya çıkaracağı tansiyonu ve önyargıları da anlatmak zorundasınız. Anlattığımız kıssanın izleyicilere karşı dürüst olmasıyla alakalı bir karardı bu.
– Leigh, kapılarını herkese açan bir fantastik seri yaratmak istediğini daha evvel de söylemiştin. Son olarak bunun senin için ne manaya geldiğinden biraz bahsedebilir misin?
LB: Shadow & Bone’u (Grishaverse’in birinci kitabı) yazarken okuyarak büyüdüğüm fantastik serilerin yansımalarını ziyadesiyle kullandığımdan daima bahsederim ve o seriler de ziyadesiyle beyaz ve ziyadesiyle heteroseksüeldi. O serilerin izleri sahiden hissediliyor.
Lakin bir muharrir olarak gelişip büyüdükçe, yazdığım fantastik serilerde kendi etrafımda gördüğüm dünyayı yansıtmak istedim; ki o dünya da ne ziyadesiyle beyaz ne de ziyadesiyle heteroseksüeldi. Her türlü insanı barındıran bir dünya yaratma fikri benim için bu yüzden kıymetliydi. Açıkçası romantizmin, maceraların ve büyünün yalnızca makul bir kesim beşere ilişkin olabileceği fikrinden nefret ediyorum. Ve benim kitaplarımın okurlara bu türlü hissettirmemesi için çok uğraştım.
Leigh Bardugo ve Eric Heisserer’e sorularımızı cevapladığı için teşekkür ederiz.