Çalışma ortamını çok seven ve kendi yararını daima sunmak isteyen çalışanlar, haliyle şirkete ‘sadık’ bir hale dönüşüyorlar. Çalışanlardaki bu durum her ne kadar şirket faydasına olsa da yeni bir araştırmaya nazaran çalışanın kendi için pek de faydalı olmayabilir.
Duke, West Virginia ve Arizona Eyalet Üniversiteleri’nden bilim insanları, şirkete olan sadakatin yöneticiler tarafından berbata kullanılabileceğine işaret etti. Yöneticilerin, fiyatsız çalışma yahut ekstra misyon üzere durumlarda çoğunlukla sadık çalışanlara yöneldiği ortaya kondu.
Bu sonuca nasıl varıldı?
Üç bilim insanı, internette 1.400’e yakın yöneticiyi bir teste soktu. Her yönetici, ‘John’ isimli 29 yaşındaki bir çalışanın başrolde olduğu bir senaryoya atıldı. John’un “maliyetleri düşürmeye çalışan” bir şirkette çalıştığı söylendi.
Bu bilgiyi bilen yöneticiler, fiyatsız vazife ve mesailer için birinci başta John’u seçti. Üstelik senaryo nasıl şekillendirilirse şekillendirilsin, John’un sadakat konusundaki bilinirliği gün yüzünde olduğu sürece kendisine daha fazla yük bindirildi.
Farklı senaryolarda yöneticiler, John hakkında aldıkları tavsiye mektubunda dürüstlük yahut adalet üzere öbür olumlu özellikler hakkında da bilgilendiriliyordu. Lakin yöneticiler, bilhassa ‘sadakat’ özelliği bulunan mektupların olduğu senaryoda John’a ek iş veriyordu.
İşleri kabul etmek ‘sadakat’ demek:
Çalışmada, John’un işleri kabul etmesinin yöneticilerin ona nasıl baktığını etkilediği de gösterildi. Yöneticiler, John’un ek işleri kabul ettiğinin belirtildiği mektuplarda John’u bir sadık olarak derecelendirdi.
Bilim beşerlerine nazaran bu durum, yalnızca yöneticilerin makûs niyetinden kaynaklanmıyor:
Sadık çalışanlara verilen ekstra işler, bilim beşerlerine nazaran yöneticilerin büsbütün makûs emelli olduğunu söylemiyor. Bunun yerine yöneticilerdeki ‘etik körlüğe’ dikkat çekiliyor. Yani yönetici her ne kadar güzel niyetli olsa da ve o çalışanın yeteneklerine ve sadakatine güvendiği için ‘sadık’ çalışanına vazife veriyor olsa da bindirdiği yükün tesirinin farkında olmayabiliyor, bunu olağan karşılıyor.
Araştırma, Journal of Experimental Social Psychology’de yayımlandı.
