Pek çoğumuz soğuk bir yerde yaşamamızı sürdürmektense sıcağı tercih ederiz. Pekala da daha düşük sıcaklıkta yaşamanın daha uzun bir ömre ya da daha sağlıklı bir yaşlılığa neden olabileceğini söylesek? En azından Almanya’daki Köln Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, bunun mümkün olabileceğini ortaya koyuyor.
Bilim insanları, soğuğun genetik tesirini anlayabilmek için Caenorhabditis elegans (C.elegans ) çeşidi solucanlar üzerinde bir çalışma gerçekleştirdiler. Baştan söyleyelim; bilhassa C.elegans solucanları, beşerlerle pek çok genetik benzerliğe sahiptirler. Bu nedenle de bilim insanları, genetik araştırmalar sırasında solucanları sık sık kullanır. Ayrıyeten soğuğun uzun ömür ve daha sağlıklı bir yaşlılık üzerinde tesiri olduğu da uzun vakittir biliniyor. Fakat bunun nedenlerine dair cevaplanmamış onlarca soru bulunuyor.
Düşük sıcaklıklar, yaşlılarda görülen hastalıklara neden olan berbat proteinlerin birikmesini engelliyor
Söz konusu çalışma gerçekleştirilirken insanlarda bulunan ve protein atıklarını parçalayan PA28γ/PSME3 proteazom aktivatörünün, C.elegans solucanlarındaki karşılığı kullanıldı. Sıcaklıktaki bir ölçü düşüşün, aktivatörün çalışması ve zararlı proteinlerin birikmesinin engellemesi için kâfi olduğu görüldü.
Daha da kıymetlisi bilim insanları, genetik mühendisliği ile proteazom aktivitesinin sağlanabileceğini keşfetti. Yani klimayı fazladan soğutup elektrik faturasını kabartmaya gerek yok. Çünkü bu husustaki çalışmaların devam etmesi haline bedenin sıcaklığını düşürmeden ‘kötü protein‘ birikiminin engellenebileceği tedavilerin mümkün olduğu görüldü.
Kötü protein nedir?
Kötü protein tabiri çoğumuz için bir mana söz etmiyor olabilir, çabucak açıklayalım. Alzheimer, Parkinson üzere daha çok ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan hastalık, temelde bu makus proteinlerin birikimi sonucu oluşur. Örneğin Alzheimer, büyük oranda hudut hücrelerinin ortasındaki sinaptik boşluklarda ve beyindeki boşluklarda amiloid beta ve tau proteinlerin birikmesi sonucu oluşur. Bu hastalık oluşturan proteinlere de genel olarak ‘kötü protein’ deniyor.
Peki bu araştırma neye yarar sağlayacak?
Tahmin edebileceğiniz üzere bu araştırma, direkt olarak Alzheimer ya da misal hastalıkların kalıcı tedavisini ortaya çıkarmayacak. Fakat hem ‘sağlıklı yaşlanma‘ hem de yaşlanmaya bağlı hastalıkların tedavileri için kıymetli bulgular ortaya koyuyor. Bu çalışmadaki bulgular sırf hastalıkların tedavisini, önlenmesini de mümkün kılabilir. Elbetteki yaşlılığa bağlı hastalıkların yok edilmesi, hem hastalıklara harcanan milyarlarca doların korunmasını hem de toplumların ortalama refah düzeyini artırabilir.
Özetle; bilimsel bulgular, soğuk iklimde yaşamanın sıcak iklimde yaşamaya nazaran ömrü uzattığını ve daha sağlıklı bir yaşlılık devriyle münasebeti olduğunu kanıtlıyor. Dolayısı ile Sibirya’da yaşayan birinin, Ekvator’da yaşayan rastgele birinden daha uzun ömürlü ve daha sağlıklı bir yaşlı olmasını bekleyebiliriz. Lakin bilim insanları, bu bulgular üzerinde yaptıkları çalışmalar ile tüm insanları soğuk iklime taşımayı değil, nerede yaşıyor olurlarsa olsunlar birebir derece sağlıklı kılabilmeyi amaçlıyorlar.
