Stray’in elime geçtiği birinci gün en küçük kedimiz Turşu konuta şişmiş bir ön patiyle geldi. Vakit geç, veteriner bulunacak bir saat değil anlayacağınız. Babamla konutun en elletmeyen kedisinin başında duruyoruz, “Böcek mi soktu, arı mı, burktu mu? Kırık olsa duramaz,” falan…
Ve benim Stray incelemem gerekiyor. Oğlum dedim, bu oyunda bu kedinin başına bir şey gelirse ben oynayamam. Vallahi yüreğim kaldırmaz, nasıl başlayacağım?
Açar açmaz bizim sarman kırılan bir borudan aşağı düşüp, hem kedi arkadaşlarından başka kalıp hem de ayağını incitmesin mi? O hayvanın sekerek seyahatine dayanamadım, kalktım başından. Meskende bir, oyunda iki! Nasıl oynayacağım derken 2 gün ve yaklaşık 10 saat oyun mühleti sonrası ağlayarak bitirdim. Ve net söyleyebilirim ki herkese önereceğim oyunlarda birinci 10’a ismini rahat yazdırır Stray.
Stray’in fragmanını seyrettiğinizde başınızda nasıl bir oyun canlandı, bilmiyorum; lakin şayet beklentiniz, “Sen bir kedisin, gidiyorsun,” ise sizi çok büyük bir sürpriz bekliyor. Evet, şu anda (henüz oyun ya da incelemeler çıkmamışken) internet durduk yere miyavlayabileceklerine sevinen beşerlerle dolu ve onları çok güzel anlıyorum. Lakin Stray’in bize, bir kedinin gözünden göstermek istediği dünya miyavlamanın ve kapı tırmalamanın çok daha ötesine uzanıyor.
BOZUK BİLGİ YARDIM GEREK
Tek başına ve gün ışığından uzak çıktığımız bu vakitsiz seyahat işte bu türlü başlıyor. Yeşil çimlerin ortasındayken kendimizi birden teğe terk edilmiş, karanlık bir kentte buluyoruz. Ve sanki… O tabelalarda kedi resmi mi var?
Ve birinci arkadaşımızı bu türlü kazanıyoruz. B-12! Bir kedi olarak sağdan soldan batarya toplamanın ne kadar kolay, neyin mümkün bir “vücut” olabileceğine karar vermenin ne kadar sıkıntı olduğundan haberiniz var mı sizin? Ayrıyeten, organik bir bedeni olsa harbiden B12’ye muhtaçlık duyardı B-12, zira bu küçük drone-droid kendisine dair pek bir şey hatırlamıyor. İnsanlara yardım etmesi ve bu kentten çıkmanın bir yolunu bulması gerektiği dışında.
Harbiden, bu kent neresi? Beşerler neredeler? Neden hep… Gece?
Eminim B-12’nin yardımıyla bu işi çözeceğiz.
Şu noktaya kadar Stray size oyun boyunca gereksinim duyacağınız tüm temel mekanikleri veriyor. Zıpla, tırmala, miyavla, bir şeyleri dönem. Ha bir de KAÇ! Hem de delicesine! Çok da alışılageldik bir kentte olmadığımızı bizi kovalayan tombalak şeylerin bizden diğer tek ömür belirtisi olmasından anlamışsınızdır herhalde. Ancak bir tek biz olamayız ya? Herkes nerede? Alo- Ay yani, MİYAV!!
Zurk mu? Zurk değilim ben!
Ve birinci ömür belirtisindeee!!! Herkes bizden kaçıyor. Kaçmayın, durun! Ben küçük ve yumuşağım!
Ama köyün muhafız robotu onları yemediğim sürece etrafta dolanmama müsaade veriyor. Yemek mi? Ha o peşimizden koşan şeylerden sandılar bizi. Zurk’muymuş onlar? Düşman başına bir şey Zurk’lar harbiden; ancak kediyim ben. Bu da drone-robot arkadaşım B-12!
Bunu duyan köy ahalisi de meskenlerinden çıkmaya başlıyor ve- Bir dakika. Herkes robot mu? Herkes robot! Lakin hiç de robot üzere davranmıyorlar. Yani, davranıyorlar elbette ancak insan üzere de davranıyorlar. Neler oluyor?! Bir Zurk-yeniği kokusu alıyoruz; ve elbette peşine düşüyoruz.
Stray’in kıssasını oyuncuya açma formu çok şahane tasarlanmış. Lineer bir oyun. Ama keşif yerlerine serpiştirilmiş birkaç yan vazife hem oyuna derinlik katıyor, hem de sahiden kusursuz tasarlanmış minik köyde kuytu köşeye saklanmış parçacıkları organik olarak bulabilmenizi sağlıyor.
Örneğin muhafızla B-12 aracılığıyla konuştuktan sonra çabucak sola saparsanız hiç müziği olmayan bir sokak müzisyeni robotla karşılaşıyorsunuz. Ona, ana misyonların sizi halihazırda götürdüğü yerlerden nota kağıtları bulurken melodiler ve isimleriyle bir yandan da robotların insansılaşma seyahatinin bir kesimine şahit oluyorsunuz. Ve elbette insanların yok oluşunun da…
Ama hakikaten hepsi yok mu? Onlara yardımcı olsun diye üretilen bu robotlar insanlardan geriye kalan tek şey mi? Şu metali bile kemiren Zurk’lardan sıyrılmanın bir yolunu bulsak da çıksak şu köyden, şu kentten, şu lanet beton küreden!!
Kediyim ben, tırmanırım, ne var?
Stray’in takımı bir kedi olmanın imkanlarını sonuna kadar kullanmış. Bunu etraf dizaynlarında da görmek mümkün. Birinci gittiğimiz köyün çapı küçücük aslında. Fakat dikine düşününce…? Her yere tırmanabilen bir kedi olarak bizim dolaşma özgürlüğümüz, aslında hepsi birbirine bağlanan üç dört sokaklık köyü kocaman bir oyun kısmına dönüştürüyor.
Buradaki vazifelerimizi yerine getirip ikinci kısma gerçek yola koyulduğumuzda da tıpkı şeyle karşılaşıyoruz. Bir insanın, ya da bir robotun gözünden kısıtlı olabilecek alanlar; bir kedi olarak çok çetrefilli ve bir o kadar da geniş kısımlara dönüşüyor.
Kedi olmak ayrıyeten platformla parkur ortası bir oyun tecrübesinin de kilidini açıyor. Stray grubu bu iki oyun tipinin ögelerini o denli hoş harmanlamış ki. Platform; zira kediyken düz yolda yürümenin ne manası var. (Kedi sahipleri bilir; bizimkiler de düz yer varken pencereye sandalyenin ve masanın üzerinden atlayıp, sonra yere inip koltuğun altından geçerek varıyor. NEDEN?! DÜZ YOL VAR!) Lakin tıpkı vakitte parkur; zira kent elementleri her vakit pürüzsüz bir platform deneyimi sağlamıyor. Oyunda bile.
ANAM SARMANIN GÖZLERİ DE PARILDIYOR!
Şehir demişken, daima bu türlü minik bir varoş mahallesinde dolanarak bu duvarlarının dışına çıkacağımızı sanmıyordunuz herhalde, değil mi? Zira kendimizi kademe kademe, bu koca karantina kubbesinin farklı katmanlarında buluyoruz. Orta duvarlar, kanalizasyonlar, koca bir şehir! Neon tabelalarıyla, robot-giyim satan, “kuru hava ve sıcak yağ” menülü robot-restoranları ve “acayip içecekli” robot-barlarıyla tam tamına bir kent.
Burada hem bir kedi olarak sergilememiz gereken hünerlerin sayısı artıyor (bkz. Amma da çeşitli oyun mekanikleri var Stray’in.), hem de öykü bizi insan olmanın ne demek olduğuyla ilgili bir seyahate çıkarıyor tam manasıyla.
Sahi, insan olmak ne demek? Hayır, insanı da geçtim; hayatta olmak ne demek? Kendi ruhunu yansıtan havalı kıyafetler giymek mi? En sevdiğin bir içecek olması mı? Birbirini umursamak mı? Yoksa kendini düşünmek mi? Bir şeyler yaratmak güdüsü mü? Makul bir tertibi sağlayabilmek mi? Yoksa o tertibi kırmak mı?
Bütün kesimlerini ve yazılımını yenileyen bir robot… Hala birebir robot mudur?
Dayalı döşeli apartmanları, partileri, fabrika ve hapishaneleriyle insanların mirasını yaşatan bu kentten çıkmanın bir yolunu ararken B-12’yle birlikte bunları düşünüyoruz. Beşerden sayılmak ne demek?
Göğsüme bir taş oturdu, tek dermanı kediler…
Turşu’nun patisinin şişi sonraki gün indi. Bu süreç zarfında öbür bir meşakkati da gelişmediği için kendisini göz mahpusunda tutup ona zorla kendisini sevdiğimizi anlatmaya çalışmaya devam ettik. Evet, bu süreç zarfında elimiz kolumuz tırmık oldu daima. Ancak o Turşu; yumuş ve boyutları da hiç anne sütü emmediğinden bir yetişkin kedi için nispeten küçük. İnsanın sevesi geliyor.
İşte bu halimizin bir oyunu olsa, içine biraz da ontolojik sorgulamalar katılsa dedik mi ortaya Stray çıkıyor.
Küçük, sempatik ve hünerli bir yaratıkla kurulan dostluğun (Bu tarif ikimize de uyuyor güya, ne dersin B-12?), bir o kadar da daha hoş günler uğruna hayatta kalma içgüdüsünün öyküsü bu oyun.
Uzun müddettir yakınıyordum sağda solda yazılarda, “Lineer oyun istiyorum, düz oyun; kısa olsun, kıssasını oyna bitir. Zibilyar tane vazifeli, 300 saat süren açık dünyalardan bıktım artık,” diye, illa ki denk gelmişsinizdir. Stray işte tam olarak o oyun. 10 saatte bitirdim ancak faal oyun müddetim 6 küsür yalnızca. B-12’nin bulamadığım birkaç anısı ve açamadığım birçok muvaffakiyetim da var ve gerçekten onları da keşfedebilmek için geniş geniş bir sefer daha oynayacağım.
Böylesine kısa bir oyun için pek çeşitli oyun mekanikleri, platform kısımları ve bulmacaları var. Bir ortaya getirmeniz gereken ögeler, sırasına dikkat etmeniz gereken vazifeler var lakin hepsi de o denli organik dağıtılmış ki yere, aslında içgüdüsel olarak çözüyorsunuz. Kedilerin o doğal her şeyi karıştırma isteği size de bulaşıyor.
Robotların insanlardan sonra kendilerini içinde buldukları bu durum, kurduğunuz arkadaşlıklar ve tanıştığınız her karakter, keşfettiğiniz her sürpriz oyunu bir adım ileri taşıyor. Bu 10 saatlik tecrübeyi de böylesine dolu dolu hissettiren, her adımının öyküye katkı sağlaması oluyor. Şişirme misyonlar ve kendini tekrar eden kısımlar kullanmaktansa ağır bir oynanışla ve özüne sadık bir öykü anlatmayı seçen Stray takımını kutluyorum. Nitekim uzun müddettir birinci sefer dört dörtlük bir oyun oynuyorum.
Önemli bir not olarak şunu ekleyeceğim: Stray belirli ki kedileri çok seven bir grup tarafından yapılmış. Elbette kaçmak, gizlenmek gereken yerlerde başarısız olursanız ölüyorsunuz. Ancak bu oyuna kedi aşkınızdan bir çekim hissettiyseniz hayvanların ziyan görmesi sizin için de bir kırmızı çizgi olabilir. Stray grubu de bunu göz önünde bulundurmuş olacak ki, bu ölme sahneleri ne görüntüsel ne de işitsel olarak çok bir vahşet içeriyor.
Açıkçası hayvanların oyun ve sinemalarda sadece şok tesiri için harcandığına tekraren şahit olmuş birisi olarak bu seçimlerini ayrıyeten takdir ettim. Evet, bu türlü bir oyunda sence de çok doğal değil mi vahşet olmaması diyebilirsiniz ancak nereden ne çıkacağı belirli olmaz. Merak ediyor ya da çekiniyorduysanız ekleyeyim istedim.